Ideą projektu Słownik biograficzny polskich pisarek emigracyjnych 1939-1989 jest opracowanie biogramów pisarek emigracyjnych wraz z hasłową charakterystyką twórczości i bibliografią, ikonografią.
W losach polskich twórczyń zapisana została historia naszego wychodźstwa widziana z perspektywy kobiet — żołnierzy, powstańców, zesłańców, matek, żon, pisarek często żyjących w cieniu sławnych mężów. Podstawowy zakres przedmiotu badań stanowią zatem życiorysy polskich pisarek emigracyjnych, które w latach 1939-1989 znalazły się poza granicami ojczyzny. Przyjęta cezura czasowa obejmuje nie tylko biogramy uchodźczyń wojennych, emigrantek pojałtańskich, ale także emigrantek Marca 1968 roku i przedstawicielek emigracji solidarnościowej. Ich aktywność wojenna (np. w powstaniu warszawskim), doświadczenie łagrów, lagrów i komunizmu oraz działalność emigracyjna opracowana w jednym kompendium tworzy czytelną mapę polskich losów pisarek-emigrantek. Z ich doświadczeń narodziła się bogata, nieopracowana kompleksowo spuścizna literacka, okazjonalnie dotąd opisywana lub komentowana często na prawach dewaluującego przypisu. Istniejące opracowania pomijają wiele nazwisk lub zawierają niepełne informacje. Słownik polskich pisarek emigracyjnych 1939-1989 umożliwi nadrobienie tych zaległości, weryfikację/uzupełnienie danych zawartych w opublikowanych już biogramach. Są to materiały rozproszone, często nieaktualne. Wstępna selekcja materiału pozwoliła wskazać 65 takich biogramów. Kryterium doboru stanowi opublikowanie co najmniej dwóch utworów literackich (powieści, opowiadań, dramatów, tomików wierszy) w języku polskim. Biogramy będą opracowane na podstawie archiwów, także prywatnych (niektóre udostępniono dla badaczy po upływie prawnej klauzuli czasowej), korespondencji, wywiadów, akt metrykalnych, ksiąg parafialnych, źródeł i materiałów historycznych.
Zaproponowane odczytanie biogramów pisarek scali wiedzę na temat życia i twórczości polskich pisarek emigracyjnych, wytyczy nowe szlaki do badań nad polskim dziedzictwem kulturowym na wychodźstwie. Dzięki zgromadzonej bibliografii i charakterystyce głównych nurtów twórczości poetek i prozaiczek Słownik polskich pisarek emigracyjnych 1939-1989 poszerzy obszary badań nad literaturą emigracyjną. Bazując na nowo pozyskanych dla badaczy (po upływie prawnych okresów karencji) archiwach, zweryfikuje dotychczasowe ustalenia dotyczące tej ważnej, integralnej części piśmiennictwa polskiego. Ponadto publikacja tego kompendium na specjalnie utworzonym na jego potrzeby portalu internetowym i jego stała obsługa pozwoli na ciągłą aktualizację i uzupełnianie danych biograficznych i bibliograficznych nadal żyjących i tworzących pisarek, wzbogaci go także o nowe, nieznane dotąd nazwiska. Projekt zakłada dwie wersje: rozszerzoną – elektroniczną i standardową – książkową, co zapewni szerokie oddziaływanie. Otagowanie haseł ułatwi/usprawni dostęp do opracowań.
Słownik biograficzny polskich pisarek emigracyjnych 1939-1989 wpisuje się
w Narodowy Program Rozwoju Humanistyki (moduł „Dziedzictwo narodowe” NPRH/DN/SP/495640/2021/10) i służyć będzie badaniom nad polskim dziedzictwem kulturowym.
Kierowniczka projektu - prof. dr hab. Jolanta Pasterska
Okres realizacji - 20.09.2022 - 20.09.2027
Dofinansowano ze środków budżetu państwa
Instytucja finansująca - Ministerstwo Edukacji i Nauki / Narodowy Program Rozwoju Humanistyki
Wartość projektu - 661 415,00 PLN
Wartość dofinansowania - 661 415,00 PLN